Goed voorbeeld: Een bos van patchwork

Gezeten in de knusse keuken van het vakantiehuis zie je zover je kunt kijken alleen natuur. Het is begin november en een wat verlate Atalanta doet zich tegoed aan de gedroogde vogelkers onder het afdak. Een tijd terug fladderden deze vlinders nog met 100 tegelijk onder het afdak. Een prachtig gezicht om vanachter het keukenraam van te genieten. Zo’n vijf jaar geleden kochten Marjolijn Roosch en Frank Bonten een vakantiehuisje in Molenheide aan de Aardborstweg in Mierlo, gelegen op een bosperceel van 1 hectare. Het saaie dennenbos is inmiddels omgetoverd tot een gevarieerd voedselbos. De belangrijkste drijfveer is iets goeds nalaten voor toekomstige generaties: in dit geval het vergroten van de biodiversiteit.

De natuur doet zijn werk, als je weet hoe
Hoe kan een den overleven als de wortels niet reiken tot het diepe grondwater? Schimmels en bacteriën halen het grondwater naar boven, als het moet van meters diep. Als tegenprestatie krijgen zij suiker van de wortels van de den. Zo helpen ze elkaar en ontstaat er een mooie symbiose.

Waarom doet de berk het na jaren zo slecht en hoef je hier niet van te schrikken? Dit hoort bij het natuurlijk verloop van een bos. De berk is een zogenaamde wijker die aan bijvoorbeeld de notenboom voedsel en schaduw geeft, en zich daarna weer terugtrekt. Puur natuur.

Genoeg natuurlijke hulptroepen om de biodiversiteit te vergroten. Je moet het allemaal maar net weten. De beste raadgever is vaak de praktijk: uitproberen wat werkt en goed observeren. En kennis en ervaring uitwisselen met anderen. Zo hebben Marjolijn en Frank een voedselbos gecreëerd met een patchworkpatroon van vakken met telkens andere elkaar versterkende planten.

Inheems met een vleugje exotisch
De afgelopen vijf jaar zijn zo’n 1.000 planten gezet. Er staan veel fruitbomen, waaronder de Mierlose kers, maar ook notenbomen, bessenstruiken en kruidensoorten. En veel eetbare soorten zoals laurier, kweepeer en mispel.
De nadruk ligt op inheemse soorten, maar af en toe mag het een tikkeltje exotisch zijn. De bananenboom zal bij velen bekend zijn, maar PawPaw, Nashipeer en Uiensoepboom zullen de meeste mensen vreemd in de oren klinken. PawPaw levert een vrucht die het midden houdt tussen mango en banaan. De Nashipeer smaakt naar iets tussen peer en appel. En de Uienboomsoep spreekt voor zich.

Samen aan de slag werkt verbindend  
Het was Marjolijn en Frank zonder hulp nooit gelukt om in zo’n korte termijn het bos te transformeren. Hiervoor steken ook buren, familie en vrienden op gezette tijden de handen uit de mouwen. Naast hard werken, is dit ook altijd heel gezellig. Het samen buiten bezig zijn is een sociaal gebeuren dat ook nog eens verbindend werkt.
De grootste klus was het plaatsen van een omheining rondom het hele bos om de ree tegen te houden. Het steeds gevarieerdere voedselbos was voor de ree een waar lustoord, die een karig bestaan leidt in deze contreien, juist vanwege de beperkte biodiversiteit van de alom aanwezige dennenbossen. De omheining laat de vos en wezel door maar roept de ree een halt toe. Verboden toegang voor vijf jaar. Daarna is de meidoorn hoog genoeg om de reeën weer welkom heten.

Marjolijn en Frank zijn niet de enigen die werken aan meer diversiteit. In totaal is in Molenheide al 6,5 hectare biodivers bos ontstaan door particuliere eigenaren. 
Wil je zelf ook de biodiversiteit vergroten? Hier heb je geen bos voor nodig, het kan ook in je eigen tuin. Een kleine tip: door spitten of het toevoegen van mest of compost verstoor je het natuurlijk evenwicht; probeer eens te vertrouwen op de kracht van de natuur. Wil je meer weten? Het servicepunt voedselbossen van de BMF helpt je op weg. Er worden ook regelmatig cursussen, trainingen en workshops gegeven.